Czy widzimy to samo?

Edukacja medialna

CELE

- rozwój krytycznego myślenia

- wzrost wiedzy na temat sposobów kreowania informacji i obrazów przez media

- rozpoznanie tzw. fake news (nieprawdziwych informacji)

- poznanie sposobu działania bańki filtracyjnej

 

OCZEKIWANE REZULTATY

Po zajęciach osoba uczestnicząca powinna:

- umieć rozpoznać fake news (nieprawdziwe informacje)

- wiedzieć jak sprawdzić prawdziwośc informacji

- analizować i krytycznie oceniać informacje podawane przed media

 

GRUPA DOCELOWA

Młodzież i dorośli

Wszystkie grupy (społeczeństwo większościowe, osoby z doświadczeniem migracyjnym)

Liczebność grupy: 10-20 osób

 

Doświadczenie osoby prowadzącej - 3

Czas przygotowania - 3

Pracochłonność - 3

 

CZAS TRAWANIA

180 min (w  tym 15 min. przerwy)

PRZESTRZEŃ

Sala z krzesłami w ilości odpowiadającej liczbie uczestników/-czek ustawionymiw okrąg oraz przestrzeń do pracy w grupach

MATERIAŁY

Komputer, projektor multimedialny, kartki papieru, długopis, papier flipchart/brystol

 

PRZYGOTOWANIE

Przed zajęciami znajdź i wydrukuj 1 zdjęcie pokazujące aktualnie podnoszony przed media temat. Zdjęcie musi dawać możliwości różnej interpretacji przedstawionego zdarzenia. Możesz użyć także zdjęcia z Załącznika 1.

Przygotuj quiz z przykładami fake news (nieprawdziwie informacje) z ostatnich kilku miesięcy.

Zrób 5 kopii zdjęcia i 1 kopię opisu (dla każdej grupy inny).

 

PRZEBIEG

WPROWADZENIE

W przypadku gdy nie znasz grupy lub osoby uczestniczące nie znają się rozpocznij od ćwiczenia integrującego, np. Do kogo należy ta historia? Poproś osoby uczestniczące, by wybrały jedną rzecz, która jest ważna dla nich i mają ją przy sobie. Następnie niech pomyślą o historii związanej z tą rzeczą (mogą ją też wymyślić). Kiedy będą już gotowi/-e poproś, by zaczęli/-ły chodzić po sali i wybrali osobę, której opowiedzą historię swojej rzeczy i wysłuchali historii partnera/-ki rozmowy, a także wymienili się swoimi rzeczami. W drugiej rundzie uczestnicy/-czki opowiadają historię otrzymanej rzeczy i mówią, do kogo ona należy. Każda osoba powinna poznać historię 3-4 rzeczy i na końcu pozostać z jednym przedmiotem, nie należącym do niej. Po zakończeniu rozmów zaproś osoby uczestniczące do okręgu i poproś  o oddanie rzeczy wraz z usłyszaną historią właścicielce/właścicielowi. (15 min)

 

ĆWICZENIA

1. Wytłumacz, że podczas zajęć będzie możliwość zrozumienia jak rozprzestrzeniają się informacje i jak je rozumiemy. Nie zdradzaj przy tym tematu warsztatów i nie mów jeszcze, że dotyczy on fake news (nieprawdziwych informacji). (5 min)

2. Poproś grupę by podzieliła się na 5 zespołów. Ich zadaniem będzie wcielenie się w rolę dziennikarzy/-ek, którzy/-e przygotowują materiał o wydarzeniach minionego dnia na podstawie fotografii i informacji, które otrzymali. Mogą wybrać czy będzie to serwis informacyjny w TV, artykuł w gazecie czy na stronie www. Zespoły nie mogą komunikować się między sobą. (5 min)

3. Rozdaj zespołom wydrukowane zdjęcie (przygotowane przez Ciebie lub z Załącznika 1) i krótki opis wiadomości, którą przygotują w grupach:

- Zespół 1: Policja aresztowała terrorystów odpowiedzialnych za ostatni atak

- Zespół 2: Policja użyła siły przeciwko imigrantom w obozie

- Zespół 3: Policja atakuje obywateli na koncercie tylko ze względu na kolor skóry

- Zespół 4: Imigranci zaatakowali policję

- Zespół 5: Imigranci czekają na granicy i próbują nielegalnie przedostać się do naszego kraju (15 min)

4. Kiedy wszystkie grupy skończą pracę poproś, by zaprezentowały jej wyniki (tytuł, treść i zdjęcie) (15 min)

5. Po ostatniej prezentacji przeanalizujcie zaprezentowane wiadomości. Możesz zacząć od pytań:

- Dlaczego informacje były inne, skoro wszyscy mieli te same zdjęcia?

- Jak stworzyliście informację?

- Co były ważne z punku widzenia odbiorców? (15 min)

6. Zrób  burzę pomysłów wokół pojęcia „fake news” (nieprawdziwa informacja). Spytaj osoby uczestniczące, czym on jest i jak rozumieją to pojęcie? Poproś o podanie przykładów. (10 min)

7. Wyjaśnij czym jest nieprawdziwa informacja (fake news) i przestaw siedem typów nieprawdziwych informacji (Załącznik 2). (15 min)

8. Zaproś osoby uczestniczące do wzięcia udziału w quizie (Załącznik 3), który sprawdzi czy potrafią rozpoznać nieprawdziwe informacje. Można pracować samodzielnie lub w parach.

9. Spytaj wszystkich czy było  łatwo rozpoznać nieprawdziwe informacje (fake news)? Dlaczego? Dlaczego nie? Skąd wiedzieli, czy informacja jest prawdziwa, czy nie? (10 min)

10. Wyjaśnij, że teraz postaramy się stworzyć poradnik, jak rozpoznać nieprawdziwe informacje. W tym celu podziel uczestników/-czki na czteroosobowe zespoły, poproś o przedyskutowanie tematu i stworzenie listy wskazówek pomocnych w rozpoznawaniu nieprawdziwych informacji (fake news). (20 min)

11. Poproś wszystkie zespoły o przedstawienie opracowanych poradników. Zaplanuj czas na zadawanie pytań ale pamiętaj, że ogólne podsumowanie będzie pod koniec zajęć.

12. Zapytaj osoby uczestniczące, czy zgadzają się z tezą, że jesteśmy zobowiązani do tego, by sprawdzać prawdziwość informacji zanim podzielimy się nią z innymi. Poproś każdego/każdą o określenie, w jakim stopniu zgadza się w tym twierdzeniem i utworzenie linii, której jeden koniec oznacza  „tak zgadzam się”, a przeciwny: „zupełnie się nie zgadzam”. Ważne, aby utworzyć linię, a nie grupy.

13. Zaproś 3 osoby z każdego końca linii (łącznie 6 osób) do wcielenia się w rolę ekspertów/-ek popierających lub obalających przedstawioną tezę podczas dyskusji. Zajmują oni miejsce w okręgu, w którym będą dyskutowali/-ły przedstawiając argumenty za i przeciw. Pozostałe osoby zaproś do zajęcia miejsc w okręgu dookoła ekspertów/-ek, wysłuchanie dyskusji i zapisywanie przywołanych przez obie strony argumentów.  Dyskusja powinna trwać 7 min.

14. Po dyskusji poproś osoby z widowni, by zaprezentowały po jednym argumencie, który zapisały wcześniej. Zróbcie listę 'za' i 'przeciw', tak, by zebrać wszystkie odpowiedzi. (15 min)

15. Zapytaj osoby uczestniczące, czy słyszały o teorii bańki filtracyjnej. Jeśli tak, to poproś o wyjaśnienie pojęcia, jeśli nie to przedstaw teorię (Załącznik 5). Zapytaj o konsekwencje selekcji informacji, które otrzymujemy. (10 min)

 

PODSUMOWANIE

Zacznij od pytań o osobiste doświadczenia osób uczestniczących:

- Czy sądzisz, że kiedykolwiek uwierzyłaś/-eś w nieprawdziwą informację (fake news)?

- Czy kiedyś udostępniłeś/-aś nieprawdziwą informację (fake news)?

- Dlaczego ludzie tworzą nieprawdziwe informacje (fake news)?

- Kto zyskuje dzięki nieprawdziwym informacjom (fake news)?

- Jaki wpływ na nasze opinie i zachowanie mają nieprawdziwe informacje (fake news)? (10 min)

 

MATERIAŁY POMOCNICZE

 

INSPIRACJE

Wykład TED: ELI PARISER: BEWARE ONLINE “FILTER BUBBLES”, (https://www.ted.com/talks/eli_pariser_beware_online_filter_bubbles?language=pl#t-2996)

http://www.rappler.com/technology/163613-fake-news-quiz

POMYSŁY NA DZIAŁANIE

Jeśli masz dostęp do Internetu możesz poprosić, by podczas zajęć poszukać różnych przykładów nieprawdziwych informacji (fake news).

Możesz przeanalizować informacje z największych portali informacyjnych.

Możesz wykonać zadanie pierwsze wykorzystując własne zdjęcia.

 

ZAŁĄCZNIKI

Załącznik 1: Zdjęcie francuskiego policjanta z migrantem w obozie w Calais, 2009

​

Załącznik 2: Nieprawdziwe informacje (fake news)

​

Załącznik 3: Czy to nieprawdziwa informacja czy może prawdziwa - quiz

​

Załącznik 4: Jak rozpoznać nieprawdziwą informację (fake news)?

​

Załącznik 5: Bańka filtracyjna

​

 

 Opracowanie: Fundacja IRSE

ITE